Biegły Sądowy jubiler-złotnik, ekspert rynku złota

Ekspert rynku złota

Mistrz złotniczy

Rzeczoznawca jubilerski - diamentów

Adresy Sądów Okręgowych w Polsce

Ministerstwo Sprawiedliwości

Art. 288 Kodeksu postępowania cywilnego, czyli wynagrodzenie po wyjaśnieniu opinii:

§ 1. Biegły ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo w sądzie i wykonaną pracę oraz zwrotu wydatków.

§ 2. Przewodniczący może przyznać biegłemu zaliczkę na poczet wydatków.

§ 3. Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna, o przyznaniu wynagrodzenia i zwrotu wydatków rozstrzyga się po jej uzupełnieniu lub wyjaśnieniu.

Dotyczący wynagrodzeń biegłych artykuł 288 kodeksu postępowania cywilnego zmieniono dzieląc na paragrafy i wprowadzając § 3 w brzmieniu: "Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna, o przyznaniu wynagrodzenia i zwrotu wydatków rozstrzyga się po jej uzupełnieniu lub wyjaśnieniu."

Do tej pory Sąd przyznawał wynagrodzenie biegłemu najczęściej po złożeniu faktury i karty pracy za opinię. Obecnie, w świetle art.288 kpc wynika, że przed przyznaniem biegłemu wynagrodzenia Sąd powinien zbadać, czy opinia jest pełna i jasna, co oznacza, że strony postępowania nie zgłaszają sprzeciwu.

Przy okazji nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego znowelizowano ustawę o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Niesie ona ze sobą dwa nowe rozwiązania w zakresie ustalania wynagrodzeń biegłych zbliżające sposób wynagradzania biegłych do rynkowej normalności. Nim praktyka się ukształtuje czeka nas spore zamieszanie.

Nowe przepisy zawierają art. 89a i 89b ustawy o kosztach sądowych.Art. 89a - wynagrodzenie w standardowych sprawach

Art. 89a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

1. Jeżeli można oszacować przewidywany nakład pracy biegłego przy sporządzeniu opinii i przewidywaną wysokość wydatków przewodniczący zlecając biegłemu sporządzenie opinii może oznaczyć wysokość wynagrodzenia lub zwrotu wydatków.

2 W terminie tygodnia od dnia otrzymania zlecenia sporządzenia opinii biegły może zażądać wynagrodzenia lub zwrotu wydatków w innej wysokości. Jeżeli strony zgodzą się na żądanie biegłego i zostanie uiszczona odpowiednia zaliczka, przewodniczący zleci biegłemu sporządzenie opinii za wynagrodzeniem lub ze zwrotem wydatków żądanymi przez biegłego, a jeżeli nie – za wynagrodzeniem lub ze zwrotem wydatków ustalonymi zgodnie z art. 89 wynagrodzenie biegłego.

3. Przyznając biegłemu wynagrodzenie lub zwrot wydatków sąd jest związany wysokością, na którą strony wyraziły zgodę na podstawie ust. 2.

Art. 89a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wprowadza możliwość ustalenia wynagrodzenia i zwrotu wydatków przed sporządzeniem opinii, co może uczynić sąd zlecając sporządzenie opinii, jeśli wynagrodzenie takie jest on w stanie oszacować (ust. 1). Biegły może w ciągu tygodnia zażądać wyższego wynagrodzenia, na co muszą przystać strony, a jeśli nie wyrażą zgody, ustalenie wynagrodzenia następuje na zasadach ogólnych (ust. 2). Uzgodnione wynagrodzenie jest wiążące (ust. 3), zapewne, o ile opinia jest jasna i kompletna.

Ustawa nie mówi, czy wynagrodzenie ustalone przez sąd może być kwestionowane przez strony, ale zapewne tak właśnie jest, zwłaszcza w kontekście zapisów art. 89c (zobacz dalej).

Jest to wyraźna droga ku standaryzacji wynagrodzeń w typowych sprawach, które ustalałby wstępnie Sąd.
Art. 89b - wynagrodzenie w nietypowych, złożonych sprawach

Art. 89b ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

1. Jeżeli okoliczności sprawy uzasadniają przewidywanie, że w przypadku ustalenia wynagrodzenia lub zwrotu wydatków biegłego zgodnie z art. 89 wynagrodzenie biegłego wystąpią trudności ze sprawnym przeprowadzeniem dowodu z opinii biegłego, a nie ma podstaw do oznaczenia wysokości wynagrodzenia lub zwrotu wydatków biegłego zgodnie z art. 89a wynagrodzenie biegłego za sporządzenie opinii, stosuje się przepisy ust. 2–4.

2. Zlecając biegłemu sporządzenie opinii przewodniczący może zakreślić biegłemu termin do zgłoszenia żądania ustalenia wynagrodzenia lub zwrotu wydatków w określonej kwocie. Jeżeli strony zgodzą się na żądanie biegłego i zostanie uiszczona odpowiednia zaliczka, przewodniczący zleci biegłemu sporządzenie opinii za wynagrodzeniem lub ze zwrotem wydatków żądanymi przez biegłego, a jeżeli nie – za wynagrodzeniem lub ze zwrotem wydatków ustalonymi zgodnie z art. 89 wynagrodzenie biegłego.

3. Termin, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący ustala stosownie do obszerności materiału sprawy i stopnia jej zawiłości. Termin ten nie może być krótszy niż tydzień ani dłuższy niż miesiąc od dnia otrzymania zlecenia.

4. Przyznając biegłemu wynagrodzenie lub zwrot wydatków sąd jest związany wysokością, na którą strony wyraziły zgodę na podstawie ust. 2.

Art. 89b wprowadza możliwość zapytania biegłego o wysokość wynagrodzenia, jeśli sąd nie jest w stanie oszacować wynagrodzenia przy zleceniu (czyli w każdej złożonej / nietypowej sprawie). Sąd wyznacza biegłemu termin (nie krótszy niż tydzień i nie dłuższy niż miesiąc - ust. 3) na wypowiedzenie się w kwestii wynagrodzenia po zapoznaniu się z aktami. Na wynagrodzenie żądane przez biegłego muszą zgodzić się strony (ust. 2). Jeśli się nie zgodzą wracamy do trybu dotychczasowego. (źródło: https.wie.pl)

Podstawa prawna dotycząca wynagrodzenia biegłych sądowych:

dla postępowań karnych

- ustawa z dnia 6 czerwca 1997r. Kodeks postępowania karnego (tj. Dz.U. z 2016r., poz. 1749 z późn. zm.),

- rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2013r., poz. 508 z późn. zm.),

dla postępowań cywilnych

- ustawa z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2016r., poz. 623 z późn. zm.),

- rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu cywilnym (Dz.U. z 2013 r., poz. 518).

Zgodnie z w/w przepisami biegłemu powołanemu przez sąd zarówno w sprawach karnych, jak i cywilnych przysługuje: wynagrodzenie za wykonaną pracę, które ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy. Wynagrodzenie oblicza się według stawki wynagrodzenia za godzinę pracy albo według taryfy zryczałtowanej określonej dla poszczególnych kategorii biegłych ze względu na dziedzinę, w której są oni specjalistami.  

Podstawę obliczenia stawki wynagrodzenia za godzinę pracy i taryfy zryczałtowanej stanowi ułamek kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe – aktualnie jej wysokość wynosi 1.789,42 zł.

Wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu.

Stawka wynagrodzenia biegłych powołanych przez sąd za każdą rozpoczętą godzinę pracy wynosi:

        1,28% ÷ 1,81% tj. 22,90 ÷ 32,39 zł

Stawka wynagrodzenia biegłych posiadających tytuł naukowy lub stopień naukowy za każdą rozpoczętą godzinę pracy wynosi:

- profesor/profesor w zakresie sztuki 3,93% = 70,32 zł

- doktor habilitowany/doktor habilitowany w zakresie sztuki 3,08% = 55,11 zł

- doktor/ doktor w zakresie sztuki 2,55% = 45,63 zł

W razie złożonego charakteru problemu będącego przedmiotem opinii, stawka może być podwyższona do 50%, jeżeli biegły ma dyplom ukończenia studiów wyższych lub dyplom mistrzowski oraz pełni funkcje biegłego sądowego nie krócej niż jedną kadencję lub funkcję rzeczoznawcy przez okres co najmniej 5 lat.

Stawka wynagrodzenia biegłych z zakresu daktylologii wzywanych przez sąd w razie potrzeby przesłuchania osób doświadczających trwale lub okresowo trudności w komunikowaniu się, które posługują się językiem migowym, systemem językowo

-migowym lub sposobem komunikowania się osób głuchoniewidomych, wynosi:

- za tłumaczenie z języka migowego oraz z innych środków komunikowania

1,69% = 30,24 zł

- za tłumaczenie na język migowy oraz na inne środki komunikowania

 2,21% = 39,55 zł

Stawka biegłego z zakresu daktylologii może być podwyższona, nie więcej jednak niż o 50%, w razie przesłuchiwania osoby podczas badania jej stanu psychicznego albo przy udziale innych biegłych.

Wynagrodzenie za wykonaną pracę biegłych z dziedziny medycyny, w zakresie czynności opisanych w poniższej tabeli można określić według stawki godzinowej albo taryfy zryczałtowanej.

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (art. 157) - Dz. U. Nr 98, poz. 1070, dział IV rozdz.6, z późn. zm.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych - Dz. U. Nr 15, poz. 133, z późn. zm.

2. Przepisy prawa procesowego:

Kodeks postępowania cywilnego.

Kodeks postępowania karnego.

Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 czerwca 2015 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r.).

Podstawę obliczenia wynagrodzenia biegłych sądowych za wykonaną pracę stanowi ułamek kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa. W 2017 r. kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe wynosi 1 789, 42 zł.

W przypadku, gdy ogłoszenie ustawy budżetowej nastąpi po 1 stycznia roku, którego dotyczy ustawa budżetowa, podstawę obliczenia należności za okres od 1 stycznia do dnia ogłoszenia ustawy budżetowej stanowi kwota bazowa w wysokości obowiązującej w grudniu roku poprzedniego.

3a) Przepisy dotyczące wynagrodzeń biegłych:

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 kwietnia 2013 r. (Dz. U. poz. 508) w sprawie określenia stawek wynagrodzenia biegłych, taryf zryczałtowanych oraz sposobu dokumentowania wydatków niezbędnych dla wydania opinii w postępowaniu karnym i w postępowaniu cywilnym z dnia 30.04.2013 r. (Dz. U. poz. 518)

Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych -Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm. (art. 89 - 93).

Ustawa budżetowa na rok 2017 z dnia 16.12.2016 r. (Dz. U. z 2017 r., poz. 108).

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U Nr 27, poz. 271 z późn. zm.),

Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 23 października 2007 r. (Dz. U. 2007.201.1462).

Prawomocne koszty postępowania sądowego (Min. Spr. 28.09.2017) należy zapłacić biegłemu nie później niż 14 dni od daty wystawienia polecenia wypłaty, po tym terminie zobowiązanie staje się wymagalne.

• złożenie opinii

• sumienność i bezstronność w wykonywaniu funkcji

• zeznawanie prawdy i nie zatajanie prawdy

• uczestnictwo i udział w czynnościach postępowania

• dochowanie tajemnicy w zakresie informacji uzyskanej w toku ekspertyzy

• osobiste przeprowadzenia badań

• wykonanie badań z udziałem organu procesowego, jeżeli organ ten zastrzeże swoją obecność przy prowadzeniu przez biegłego badań

• terminowość

• znajomość przepisów prawnych z zakresu danej dyscypliny

• odpowiedzialność biegłego

      – kary porządkowe za niestawiennictwo

      – odpowiedzialność karna za celowe wydanie błędnej opinii.

• wydanie opinii 

• zapoznanie się z materiałami sprawy

• obecność przy czynnościach dowodowych i aktywności w toku tych czynności

• obecność na rozprawie i zadawania pytań osobom przesłuchiwanym

• przeprowadzenie stosownych badań

• przeglądanie akt postępowania

• inicjatywa w poszukiwaniu dowodów

• ochrona własnych danych osobowych

• zmiana wydanej w danej sprawie opinii

• odmowa wykonania opinii, gdy przesłany materiał badawczy nie jest wystarczający

• do składania zażaleń (np. na postanowienie o ukaraniu grzywną za niestawiennictwo; na postanowienie przyznające mniejsze wynagrodzenie za opinię)

• wynagrodzenie za sporządzoną opinię, zwrot kosztów stawiennictwa i wydanej opinii.